Hoe kun je inzichten geven zonder activistisch te worden?

En kan Nederland de VS inspireren met ecoducten?

Hoi, ik ben Sanne Breimer, oprichter van Inclusive Journalism en gecertificeerd trainer bij het Solutions Journalism Network. Elke twee weken schrijf ik een nieuwsbrief over oplossingsgerichte journalistiek. Sta je nog niet op de lijst? Geef je dan hier op:

Ik probeer wegwijs te worden in het Nederlandse landschap van constructieve en oplossingsgerichte journalistiek. Wat opvalt als ik zoek op Google is dat er in 2016 veel geschreven is over het onderwerp en daarna slechts mondjesmaat. De Correspondent lijkt het bekendste constructieve journalistieke platform dat er ook mee in verband wil worden gebracht. Niet iedereen wil dat, zo leerde ik in een gesprek met lector constructieve journalistiek (sinds januari ‘waardenvolle journalistiek’) Liesbeth Hermans. Waar zijn journalisten bang voor?
Als ik op conferenties of in gesprekken vertel over oplossingsgerichte journalistiek gaan na een of twee zinnen al de hakken in het zand. Is dat wel objectief? Je bedoelt gewoon positief nieuws, toch? De Nederlandse journalistiek staat op zijn zachts gezegd argwanend tegenover oplossingsgerichte journalistiek.
En dat terwijl onderzoek al jaren aantoont dat de nieuwsconsument afhaakt vanwege de overweldigende negativiteit in berichtgeving (Reuters Institute). Er is bovendien een verband tussen blootstaan aan een continue stroom van negativiteit via de media en het negatieve gedrag wat daarop volgt. Wat als journalisten zich daar meer verantwoordelijk voor zouden voelen? Ik hoor graag jouw mening en reactie!

Pijler 3: de inzichten

In de eerste nieuwsbrief heb ik de vier pijlers van oplossingsgerichte journalistiek toegelicht en ben ik dieper ingegaan op pijler 1, de aanpak van een probleem. De tweede nieuwsbrief ging over het bewijs en de rol van data. In deze editie ga ik dieper in op pijler 3: de inzichten.
Met een oplossingsgericht verhaal produceer je inzichten die anderen kunnen helpen om actie te ondernemen. Doordat je zorgvuldig laat zien hoe een mogelijke oplossing tot stand komt - mogelijk, want het kan ook een mislukte oplossing zijn - toon je de lezer, kijker of luisteraar het proces om van te leren. De inzichten mogen niet ontbreken maar het moet ook geen activisme worden. Een slide die ik in mijn presentaties gebruikt laat zien wat het verschil is. In het artikel links wordt verslag gedaan van een campagne van actiegroep Wakker Dier. In de artikelen rechts wordt dieper ingegaan op wat het doel van een campagne voor gevolgen kan hebben en of er al bewijs is dat het werkt of een andere locatie waar de aanpak van het probleem al is geslaagd.
Activisme zet mensen direct aan tot handelen: boycot dit, protesteer tegen dat. Oplossingsgerichte journalistiek onderbouwt waarom een boycot of protest zin heeft of niet en laat het besluit over aan de nieuwsconsument. Het voorbeeld is simplistisch maar ik kom terug op het verschil (en de overeenkomst) tussen activisme en journalistiek in een volgende nieuwsbrief.

Contextspecifiek

Als je inzichten wil meegeven aan de lezer, kijker of luisteraar vraag je je als journalist eigenlijk af: kan iemand iets soortgelijks toepassen? Je kijkt in je verhaal naar context specifieke eigenschappen van de aanpak. Misschien werkt de aanpak goed in de locatie waarin jij er verslag van doet maar is het moeilijk reproduceerbaar op een andere plek. Of misschien werkte een aanpak van een probleem goed een aantal jaren terug en is er inmiddels teveel veranderd. Geografische en historische verschillen leveren nuttige context specifieke informatie op. Inzichten kunnen toepasbare methodes zijn maar ook ideeën die je perspectief verbreden. Het laat zien waarom een verhaal belangrijk is.

Een verhaal uit de Solutions Story Tracker

De Solutions Story Tracker is een bestand met duizenden internationale voorbeelden van oplossingsgerichte journalistiek. Het voorbeeld van vandaag is de meest recente toevoeging uit Nederland. De Indiase freelance journalist Anne Pinto-Rodriques doet verslag van het langste ecoduct ter wereld (tussen Bussum en Hilversum) in Wildlife Crossing Can Mend a Landscape voor Sierra Magazine. Ze vergelijkt de aanpak in Nederland met het gebrek aan ecoducten in de VS.

Mentoring is de sleutel tot succes

Kun je niet wachten om zelf met de methode aan de slag te gaan. Kijk dan op mijn website voor de trainingen en mentoring die ik aanbied. Afhankelijk van jouw situatie, als leidinggevende op een redactie, als freelance journalist of als communicatie manager, kan ik je passend advies geven. Ook als je de methode wilt toepassen op een specifiek onderwerp kan ik je helpen, bijvoorbeeld klimaatverandering, migratie, etc.

Lees ook

• Het interview met wetenschapsjournalist en hoofdredacteur van NEMO Kennislink Robert Visscher en lector constructieve (inmiddels ‘Waardenvolle’) journalistiek Liesbeth Hermans. Zij debunken een paar van de hardnekkigste aannames over constructieve journalistiek in Een Journalist Moet Zich Realiseren Wat Een Verhaal Doet Met De Samenleving. 

• Het verslag van het European Journalism Center van de Solutions Journalism Bootcamp waarbij ik aanwezig was in Brussel drie weken geleden.