Hoe je door anders te luisteren betere verhalen krijgt
Geef je op voor de gratis webinar Complicating the Narrative
Hoi, ik ben Sanne Breimer, oprichter van Inclusive Journalism en gecertificeerd trainer bij het Solutions Journalism Network. Elke twee weken schrijf ik een nieuwsbrief over oplossingsgerichte journalistiek en Complicating the Narrative. Sta je nog niet op de lijst? Geef je dan hier op:
Gaan jouw gesprekken met familie, vrienden, collega’s en buren tegenwoordig ook al snel over de chaotische staat van de wereld? Ik merk in mijn eigen omgeving dat de teneur negatief is. Vooral oorlogen krijgen de aandacht, terwijl ook het klimaatprobleem sluimert en het in de Nederlandse media vooral lijkt te gaan over de politieke crisis rond migratie. Shout-out naar Nina Zeelen die op X scherp laat zien hoe onwaarheden in de discussie eindeloos worden herhaald.
Het probleem is echter niet de negativiteit van het nieuws, maar het gebrek aan licht aan het einde van de tunnel. Er worden ontzettend veel goede, constructieve verhalen gemaakt die nauwelijks aandacht krijgen. Ik kan zelf natuurlijk ook lang niet alles lezen, luisteren of kijken. Daarom vraag ik jouw hulp voor deze nieuwsbrief: kom je een constructief verhaal tegen? Stuur het naar me door!
De criteria:
Het verhaal gaat over de aanpak van een probleem.
Het is gepubliceerd in of uitgezonden door een journalistiek medium (organisatie of programma).
Het is geen toxic positivity of oppervlakkig goed nieuws verhaal.
Het is doorwrochte journalistiek en geeft inzichten aan de lezer, kijker of luisteraar.
Ik verzamel de inzendingen en kies iedere twee weken een verhaal om langs de meetlat van oplossingsgerichte journalistiek te leggen. Je kunt dus ook je eigen werk insturen en op deze manier misschien feedback krijgen.
Maak het Midden Oosten complex
De Syrisch-Nederlandse freelance journalist Somer Al Abdallah schreef voor De Groene Amsterdammer over Hezbollah in Libanon en hoe het mogelijk was voor Israel om Hassan Nasrallah, de leider van de militante beweging, te vermoorden. In ‘De gebroken vinger van Nasrallah’, verwijzend naar de wijsvinger die de voormalig secretaris-generaal opstak tegen zijn vijanden in de regio, beschrijft Al Abdallah de complexiteit van de macht in de regio.
De verhoudingen tussen de miltante bewegingen Hezbollah en Hamas, het Syrische regime, Iran, de Iraakse sjiitische facties, en Israel worden uitgelegd aan de hand van verschillende internationale sprekers. Van een telefonische quote van een Syrische commandant die aan de zijde van Hezbollah heeft gevochten tot een Israëlische journalist, een fellow van het Washington Institute en een quote van bron van de Iraanse Hoge Nationale Veiligheidsraad die in een Koeweitse krant.
De geschiedenis van Hezbollah, de steun van de beweging aan de Arabische Lente, de politieke pogingen voor vrede in Syrië samen met Hamas, en de ondergang door spionnen en grootheidswaanzin — het komt allemaal voorbij.
Ik overdrijf misschien, want Al Abdallah past gewoon goede journalistieke methodes toe. Toch valt het me op hoe weinig van dit soort complexiteit normaal gesproken in mijn nieuwsdieet voorbij komt. Het deed me denken aan Complicating the Narrative als journalistieke methode. Lees een korte uitleg van de methode in een eerdere nieuwsbrief.
De stappen zijn:
Anders luisteren.
Andere vragen stellen (naar de motivaties van mensen).
De lens verbreden (geografisch en historisch).
Bevestigingsvooroordelen bestrijden.
In het artikel van De Groene Amsterdammer kun je de stappen 3 en 4 herkennen. De journalist heeft ongetwijfeld ook andere vragen gesteld dan een collega die de Arabische taal niet machtig is. Het bewust toepassen van Complicating the Narrative zorgt voor betere representatie.
De komende weken licht ik in elke nieuwsbrief een van de stappen toe.
Stap 1: Wat is anders luisteren?
Je denkt misschien dat je als journalist al goed luistert, want je stel immers vragen. Hoe kun je goede vragen stellen als je niet goed luistert, toch? In de praktijk valt dat tegen. Natuurlijk luister je naar de antwoorden die de geïnterviewde geeft, maar je wilt niet teveel afwijken van het doel van het interview en ook niet instemmen met wat er wordt gezegd, dat is niet je rol. Er ontstaat daardoor een manier van luisteren die al tijdens het antwoord nadenkt over de volgende vraag. Luisteren kan ook anders.
In Complicating the Narrative wordt gebruik gemaakt van looping, een luistertechniek die:
De bron ruimte geeft om na te denken en ervaringen en perspectieven te delen.
Zorgt dat de bron zich ‘gehoord’ voelt waardoor je betere informatie krijgt.
Begrip toont voor het verhaal, geen instemming.
Bij de bron tussentijds checkt of je het perspectief begrijpt.
Hoe doe je dat?
Je let op zogenaamde wegwijzers: aanwijzingen voor een diepere betekenis achter de verklaring van de persoon. Bijvoorbeeld woorden als ‘nooit’ of ‘altijd’. Ook metaforen, tekenen van sterke emotie, herhaling van specifieke woorden en de schijn van verwarring of onzekerheid zijn aanwijzingen om dieper op door te vragen.
Je merkt ruimte tussen woorden op: inhoud die je bron niet kwijt wil. Een lange pauze, een aarzeling voordat het antwoord komt, of een zin als ‘dat kunnen we overslaan’ duiden erop dat je misschien meer wilt/moet weten.
Je luistert naar alarmbellen of red flag woorden: onethisch, onrustig, imcompetent, stiekem, ongepast, onzeker, vermoeid, onstabiel, verward, kritisch, gesloten, defensief, wantrouwend, gebrek aan controle, risicovol, ondergronds, manipulatief, zwijgzaam. Zulke woorden kunnen persoonlijke emoties onthullen en van invloed zijn op de bereidheid van je bron om meer informatie te delen of naar andere standpunten te luisteren.
Tip
Goed luisteren vergroot ook het vertrouwen in de journalistiek, schrijft Oliver Haustein-Teßmer in 'Getting started with better listening: A ten-step guide for newsrooms'.
Meer leren?
Schrijf je in voor de gratis webinar Complicating the Narrative op vrijdag 22 november om 14:00. In het Engels.
Solutions Story Tracker
Er staan opvallend weinig verhalen over migratie in Europa in de Tracker, maar ik vond twee video’s van Deutsche Welle die de moeite waard zijn. De eerste video gaat over het dorp Hebertshausen in Duitsland, dat vier keer zoveel vluchtelingen opneemt als nodig. De lokale bevolking legt uit waarom Duitsland afhankelijk is van migratie en hoe effectieve integratie in een democratie eruitziet.
De tweede video gaat dieper in op de lessen die het land leerde na de ‘Wir schaffen das’-vluchtelingencrisis van 2015 (zie hieronder).
Het zijn oplossingsgerichte verhalen met de focus op de aanpak van een probleem, het kwalitatieve of kwantitatieve bewijs dat de aanpak werkt of niet werkt, inzichten voor de kijker om zelf toe te passen en de belemmeringen.
Twee mentoring plekken beschikbaar per januari
Ik mentor journalisten en redacties in verschillende onderwerpen, waaronder oplossingsgerichte journalistiek en Complicating the Narrative. Je vindt meer informatie op de website. Het afgelopen jaar heb ik met Maria Punch van BNR Nieuwsradio gewerkt aan representatie in de media. Lees haar ervaring op LinkedIn.
Ik heb per januari weer plek dus ben jij of is jouw redactie op zoek naar een mentor? Neem contact met me op over de tarieven en mogelijkheden via deze nieuwsbrief of stuur een email naar sanne at inclusivejournalism dot com.
“Sanne is niet alleen een zeer gekwalificeerde en toegewijde trainer, ze is ook een geweldige gespreks- en reflectiepartner met een hands-on aanpak en een heerlijk gevoel voor humor. Ik ben dankbaar dat BNR Nieuwsradio ons de kans bood om samen te werken.”
